Antarktika’nın üzerinde bulunan ozon deliğinin boyutu, 2023 yılında mevsimsel olarak normalden daha hızlı büyüdü. Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Copernicus Sentinel-5P uydusundan alınan gözlemler, deliğin 16 Eylül 2023’te yaklaşık 26 milyon kilometrekarelik bir alana ulaştığını gösteriyor. Bu da deliği şimdiye kadar gözlemlenen en büyük mevsimsel deliklerden biri yapıyor.
- Ozon tabakasının önemi
Ozon, doğal olarak oluşan bir gazdır ve stratosferde bulunur. Bu katman, bizi güneşin ultraviyole (UV) ışınlarından koruyarak cilt kanseri, katarakt ve bağışıklık sistemi sorunlarını önlemeye yardımcı olur.
- Ozon deliğinin oluşumu
1985 yılında Antarktika’nın üzerinde ozon tabakasında bir delik keşfedildi. Bu durum, insanların karbonsuzlaştırıcı maddeler kullanmasıyla ilişkilendirildi. Bu maddeler, stratosferde ozonu parçalayan klor ve brom bileşikleri içerir.
- Ozon deliğinin boyutu
Ozon deliği, stratosferdeki sıcaklık değişimleri ve rüzgar koşulları nedeniyle mevsimsel olarak büyüyüp küçülmeye devam ediyor. Eylül ortası ile Ekim ortası arasında maksimum seviyeye ulaşıyor.
- 2023 ozon deliğinin büyümesi
Copernicus Atmosfer İzleme Servisi kıdemli bilim insanı Antje Inness yaptığı açıklamada, “Operasyonel ozon izleme ve tahmin hizmetimiz, 2023 ozon deliğinin Ağustos ortasından bu yana hızla büyüdüğünü gösteriyor” dedi.
Bilim insanlarına göre normalden daha yüksek bir büyümenin oluşma nedeni, Ocak 2022’de meydana gelen ve havaya büyük miktarlarda su buharı karışmasına neden olan Hunga Tonga volkanik patlaması olabilir. Su buharının kloroflorokarbonların (CFC’ler) reaksiyona girerek ozon tabakasının incelmesini hızlandırdığı düşünülüyor.
- Ozon deliğinin geleceği
Öte yandan mevsimsel olarak büyük bir büyüme yaşanmasına rağmen, ozon deliğinin boyutu genel olarak azalmaya devam ediyor. ESA’nın Copernicus Sentinel-5P görev yöneticisi Claus Zehner, “Montreal Protokolü ve insan kaynaklı ozon tabakasını incelten maddelerin azaltılması sayesinde, bilim insanları şu anda küresel ozon tabakasının yaklaşık 2050 yılına kadar tekrar normal durumuna ulaşacağını tahmin ediyor” dedi.
Antarktika’daki ozon deliğinin boyutu, 2023 yılında mevsimsel olarak normalden daha hızlı büyüdü. Bu büyümenin nedeni, Ocak 2022’de meydana gelen Hunga Tonga volkanik patlaması olabilir. Ozon deliğinin boyutu, Montreal Protokolü ve insan kaynaklı ozon tabakasını incelten maddelerin azaltılması sayesinde, yaklaşık 2050 yılına kadar tekrar normal durumuna ulaşacak.