Avustralyalı bilim insanları, COVID-19’un beyinde erken yaşlanmayı hızlandırdığını ortaya koydu. Queensland Üniversitesi araştırmacıları, COVID-19’un neden olduğu yaşlanan beyin hücrelerini seçici olarak ortadan kaldıran dört ilaç geliştirdi.
Araştırma, COVID-19’un ‘zombi’ veya yaşlanan hücreleri artırarak beyinde erken yaşlanmayı hızlandırdığını gösterdi. Yaşla birlikte doğal olarak biriken bu hücreler, doku iltihabı ve dejenerasyonuyla bağlantılıdır ve potansiyel olarak hafıza kaybı ve beyin sisi gibi bilişsel bozukluklara da yol açabilir.
Araştırmacılar, çeşitli SARS-COV-2 varyantlarının beyin dokusu üzerindeki etkisini incelemek için insan kök hücrelerinden geliştirilen sentetik beyin organoidlerini kullandı. Biyolojik beyin saatini ‘sıfırlama’ arayışında olan araştırmacılar, bu organoidleri kullanarak çok sayıda terapötik maddeyi taradı.
Yapılan taramaların sonucunda COVID-19’un neden olduğu yaşlanan hücreleri seçici olarak ortadan kaldıran dört ilaç başarıyla tanımlandı. Bu ilaçlar; navitoclax, ABT-737, fisetin ve dasatinib artı quercetin (D+Q) kombinasyonu.
Bu ilaçlar sadece beyin organoidlerini gençleştirmekle kalmadı, aynı zamanda COVID-19 ile enfekte olmuş bir fare modelinde de olumlu etkiler gösterdi. Farelerde, ilaçların verildiği grupta, beyin yaşlanmasına bağlı bilişsel bozukluklar önemli ölçüde azaldı.
Bu araştırma, COVID-19 gibi viral enfeksiyonların neden olduğu akut enfeksiyon sonrası sendromların tedavisi için yeni yollar açıyor. Sonuçlar COVID-19’un ötesine geçerek Alzheimer araştırmalarına ve yaşlanmanın önemli bir faktör olduğu diğer nörodejeneratif hastalıklara da potansiyel olarak fayda sağlayacağı görüldü.
Keşfin Önemi
Bu araştırma, COVID-19’un beyin üzerindeki yıkıcı etkilerini azaltmak için yeni bir yol sunuyor. İlaçlar, COVID-19 ile enfekte olmuş kişilerde bilişsel bozuklukları önlemeye veya iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Keşif, ayrıca Alzheimer gibi diğer nörodejeneratif hastalıklara karşı da yeni tedavilerin geliştirilmesine yol açabilir. Yaşlanan hücreler, bu hastalıkların gelişiminde önemli bir rol oynadığından, bu ilaçlar bilişsel gerilemeyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
Bu çığır açan keşif, COVID-19 ve diğer nörodejeneratif hastalıklarla mücadelede önemli bir adımdır. İlaçlar, bu hastalıkların tedavisinde yeni bir umut ışığı sunuyor.